طرح توجیهی شهرسازی چیست؟

بررسی یک طرح توجیهی شهرسازی با کاربری مسکونی در کشور هند

هر پروژه‏ ی ساخت و ساز باید برای سرمایه‏ گذاران خود سود مالی به همراه داشته باشد و در پروژه‏ هایی از این قسم ریسک مالی نیز وجود دارد. از این رو طرح توجیهی شهرسازی اطلاعاتی در مورد ارزش سرمایه ‏گذاری و مزایایی که عاید سرمایه‏ گذاران می‏ شود ارائه می‏ دهد. یک طرح توجیهی شهرسازی باید از جنبه‏ های مختلف مورد بررسی قرار گیرد تا سود اقتصادی آن مشخص گردد. به منظور اطمینان از سودآوری پروژه و توجیه ‏پذیر بودن آن، معیارهای رایج عبارتند از ارزش خالص در حال حاضر، نرخ داخلی بازگشت سرمایه و تحلیل سود/ فایده. تهیه ‏ی طرح توجیهی شهرسازی برای اجرای موفق یک طرح با کاربری مسکونی از اهمیت ویژه‏ ای برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی تحقق‏‏ پذیری یک طرح توجیهی شهرسازی با کاربری مسکونی در محدوده Pimpri Chinchwad در هند است.

مطالعات امکان‏سنجی و تهیه‏ ی طرح توجیهی شهرسازی در واقع مطالعات مقدماتی است که در مراحل اولیه‏ ی یک پروژه انجام می‏ شود. طرح‏ های توجیهی شهرسازی برای اراضی وسیع و سرمایه‏ گذاری ‏های هنگفت اهمیت بیشتری دارند. هر طرح توجیهی شهرسازی باید سودآوری مالی داشته باشد و از آنجا که دستیابی به سود در فرایند بلندمدتی محقق می‏ گردد، باید زمان دقیق مراحل سودآوری مشخص باشد تا برای سرمایه‏ گذاران ایجاد انگیزه نماید. بازگشت سرمایه نیز در طرح توجیهی شهرسازی بررسی می ‏شود. ریسک سرمایه‏ گذاری نیز در میزان سودآوری پروژه‏ موثر بوده و ممکن است موجب کاهش تمایل برای سرمایه‏ گذاری در آن پروژه شود. بنابراین، ریسک‏ های احتمالی دخیل در پروژه برآورد شده و در تحلیل گزارش توجیهی شهرسازی محاسبه می‏ گردند.

سرمایه‏ گذاری در پروژه‏ های ساخت و ساز با وجود ریسک ‏های احتمالی، سودهای کلانی نیز به همراه دارد. اجرای پروژه ‏های ساخت و ساز در هر منطقه‏ ای نیازمند تخصیص سرمایه است. با توجه به ماهیت صنعت ساخت و ساز، قطعیت کامل در مورد برخی از عوامل موثر در سودآوری پروژه  وجود ندارد. از اینرو، پیش از آغاز هر پروژه ‏ای تهیه ‏ی طرح توجیهی  الزامی است.

مراحل تهیه‏ ی طرح توجیهی شهرسازی

  • جمع‏ آوری داده‏ ها و اطلاعات لازم
  • تهیه ‏ی برنامه زمان‏بندی برای پروژه به منظور تخمین زمان هر گام پروژه
  • تهیه برآورد مقدماتی هزینه‏ های پروژه
  • محاسبه درآمد حاصل از تکمیل پروژه
  • محاسبه نسبت هزینه/ سود پروژه
  • پیش‏بینی تحقق‏ پذیری پروژه

معیارهای قابل قبول برای توجیه ‏پذیر بودن پروژه

زمانی یک پروژه از نظر اقتصادی توجیه‏ پذیر است که شرایط زیر به طور همزمان در آن تحقق یابند:

  • نسبت سود/ هزینه برای آن پروژه بیشتر از 1 باشد.
  • ارزش خالص پروژه در حال حاضر برای نرخ حداقل 10% مثبت باشد و همچنین جریان نقدینگی خالص در پایان پروژه مثبت باشد.
  • نرخ داخلی بازگشت سرمایه باید ارزش بیشتری نسبت به نرخ تنزیل داشته باشد.

تأخیر در ساخت و ساز پروژه

تأخیر در مدت ساخت و ساز پروژه تاثیر مستقیم بر هزینه‏ های پروژه دارد که منجر به جریان نقدینگی منفی می‏ گردد. به طور کلی، به ازای هر سال تأخیر در مدت انجام پروژه، حدود 15 %-10% هزینه‏ های احداث افزایش می ‏یابد. این هزینه‏ ها شامل دستمزد کارگران، هزینه‏ های فعالیت‏ های اجرایی و سایر کارهای متفرقه می‏ شود.

نتیجه ‏گیری

همانطور که پیش‏تر اشاره شد، طرح توجیهی شهرسازی باید به ارزیابی کلیه‏ ی جنبه‏ های سرمایه‏ گذاری پروژه بپردازد. فرایند تصمیم‏ سازی برای پروژه‏ های وسیع بسیار پیچیده است و مسلما قادر به پوشش تمام جنبه‏ ها نخواهد بود. اکثر تصمیمات بر مبنای عوامل چندگانه شکل گرفته که نمی‏توان همه ‏ی آنها را به طور کمی بررسی نمود. بنابراین، به منظور ارزیابی کامل عوامل موثر در سوددهی پروژه اغلب از روش ‏های ارزیابی چند معیاره بهره گرفته می‏ شود. ارزش خالص پروژه در حال حاضر، نرخ داخلی بازگشت سرمایه و تحلیل سود/ فایده بهترین معیارها برای تحلیل اقتصادی پروژه به شمار می‏ آیند.