مزایای افزایش تراکم در طرح های شهری
امروزه با رشد روز افزون جمعیت شهرها، نیاز به فضاهای مسکونی، تجاری، خدماتی و فضای سبز رو به افزایش است و مدیران شهری می‌بایست تمهیداتی برای رفع این نیازها و ایجاد سرانه کافی برای تماسی کاربری های شهری بیندیشند.
از طرفی گسترش فیزیکی شهرها با هدف سرریز جمعیت شهرهای بزرگ که به صورت نامتعادل و ناهماهنگ رخ می‌دهد، ضمن ایجاد اثر سوء بر کیفیت محیطی، منجر به افزایش هزینه های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و …نظیر هزینه سفرهای روزانه و تامین زیرساخت های عمومی نیز میشود.
بنابراین برای کاهش اثرات منفی گسترش فیزیکی شهر، میتوان از راهکار افزایش تراکم در مناطق شهری استفاده کرد. یکی از راه ها برای این کار طرح توجیهی افزایش تراکم هست که توسط شرکت های مهندسین مشاور انجام میشود.
تعریف تراکم در شهرسازی
تراکم یکی از مفاهیم کلیدی در برنامه‌ریزی شهری است که به مقدار جمعیت یا ساخت و ساز در یک محدوده مشخص از زمین اشاره دارد. تراکم به‌طور معمول به عنوان ابزاری برای سنجش کارایی استفاده از زمین و هدایت توسعه شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع تراکم در شهرسازی
در شهرسازی، تراکم می‌تواند به دو نوع اصلی تقسیم شود:
- تراکم ساختمانی
- تراکم جمعیتی
تراکم از موضوعات مهم و پایه ای در شهرسازی و ابزار هدایت و کنترل توسعه شهری است که آینده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی شهر را رقم می‌زند. تراکم ساختمانی می‌تواند به عنوان ابزاری در جهت نیل به اهداف، اصول و معیارهای توسعه شهری مطلوب و پایدار نظیر حفظ محیط زیست، رفاه، سیمای مطلوب شهری، کارایی اقتصادی، پاسخگویی به نیازهای اجتماعی فرهنگی و تحقق عدالت اجتماعی به کار گرفته شود.
از این رو تلاش برنامه ریزان شهری بر این است تا با تعیین و توزیع مطلوب تراکم ساختمانی زمینه توسعه موزون شهرها را فراهم نموده و بستر لازم را برای توسعه پایدار شهر ایجاد نمایند.
بنابراین، چنانچه مدیران شهری و مهندسان مشاور شهرسازی، در طرح های شهری از جمله طرح توجیهی افزایش تراکم به خوبی تراکم در شهر را پیشنهاد بدهند به طوری که اثرات منفی آنها تا حد زیادی برطرف شود میتوان گفت مزایای بسیار خوبی برای محیط زیست، اقتصاد و کیفیت زندگی شهروندان و ساکنان شهر به همراه خواهد داشت.
مزایای افزایش تراکم در طرح های شهری
در ادامه به برخی از این مزیت ها میپردازیم:
افزایش پایداری محیط زیستی
همانطور که پیش تر گفته شد چنانچه برای سرریز جمعیت شهر به گسترش سطحی شهر روی بیاوریم، مناطق بکر و طبیعی اطراف شهر ها تخریب و نابود شده و به فضاهای مسکونی تبدیل می‌شوند که به مرور زمان منجر آسیب جبران ناپذیری به محیط زیست میشود. و اگر برای این معضل از راهکار افزایش تراکم مناطق از قبل توسعه یافته استفاده شود، به طوری که کمترین آسیب را به کیفیت زندگی شهروندان وارد کند، میتوان از آسیب به محیط زیست جلوگیری کرد. در طرح هایی مثل طرح توجیهی افزایش تراکم، سعی میشود با رعایت حداکثری مسائل زیست محیطی، آسیب های آن را به حداقل رساند.
تقویت حمل و نقل عمومی
تراکم بالای شهری باعث میشود انگیزه ساکنین برای استفاده از حمل و نقل عمومی بیشتر شده و این علاوه بر اینکه از لحاظ اقتصادی و محیط زیستی وضعیت بهینه ای ایجاد میشود، بلکه با کاهش چشمگیر ترافیک نیز منجر میشود.
افزایش دسترسی به امکانات و خدمات عمومی
در مناطق متراکم دسترسی به امکانات بیشتر و خدمات شهری، بهتر و آسان تر است، از این رو ساکنین کیفیت زندگی بهتری را تجربه خواهند کرد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
افزایش تراکم در شهرسازی اگر به‌طور صحیح و با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود، می‌تواند به توسعه پایدار، بهبود کیفیت زندگی و بهینه سازی استفاده از منابع منجر شود. طرح توجیهی افزایش تراکم به عنوان یک ابزار حیاتی، نقش کلیدی در موفقیت این فرآیند دارد.
این طرح می‌تواند به مدیریت چالش‌ها، کاهش معایب و افزایش بهره‌وری کمک کند. در نهایت، توصیه میشود که مدیران شهری و برنامه‌ریزان از داده‌های دقیق، مطالعات جامع و فناوری‌های نوین برای تدوین و اجرای طرح‌های افزایش تراکم استفاده کنند تا بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند و از معایب آن جلوگیری کنند.
شرکت مهندسین مشاور شارمند با تجربه و تخصص در حوزه شهرسازی، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه تهیه طرح توجیهی افزایش تراکم و بهینه‌سازی استفاده از زمین در مناطق شهری است. این شرکت با ارائه مطالعات جامع و بر اساس نیازهای خاص هر زمین، تلاش می‌کند راهکارهایی علمی و کارآمد را برای ارتقای کیفیت فضای شهری ارائه دهد.
منابع :
مرزبان و همکاران، 1392. پهنه بندی تراکم ساختمانی حوزه جنوب غربی شهر مشهد
ولی پور و همکاران، 1400. تحلیلی بر اثرات توسعه فیزیکی شهرها به آینده محیط زیست شهری، فصلنامه آینده پژوهی شهری، دوره اول، شماره اول