دفاتر نوسازی شهری

سخن نخست

توسعه درونی شهرها و نوسازی بافت های فرسوده به عنوان اصلی ترین راهکار تامین مسکن

تامین زمین مورد نیاز برای احداث واحدهای مسکونی همواره دغدغه ی طرح های توسعه ی شهری و متولی آن یعنی وزارت مسکن و شهرسازی بوده است؛ به ویژه آن که امروز تأمین مسکن برای اقشار محروم، از جدی ترین چالش های دولت می باشد. یکی از روش های تأمین زمین مناسب برای حل مشکل مسکن، توسعه بیرونی شهرها و افزودن اراضی بیرون از محدوده به محدوده مصوب شهرها است که پیامدهای خاص خود را دارد. تجربه ی بیست ساله ی طرح های آماده سازی زمین در اراضی خارج از محدوده ی شهرها موید این واقعیت است که علی رغم برنامه ریزی و تهیه ی طرح های مناسب برای این گونه توسعه ها، هیچ گاه آن ها در عمل تبدیل به بخش های توسعه یافته از شهر نشدند.

در مقابل، هزاران هکتار بافت فرسوده در درون شهرها در شرایطی که از تمامی امکانات تأسیسات زیربنایی برخوردار بوده و دارای هویت تاریخی نیز می باشند، می توانند بهترین گزینه برای تأمین مسکن مورد نیاز طرح های توسعه ی شهری به حساب آیند.

در بررسی های اقتصادی نیز مشخص گردیده که قیمت زمین در این قسمت های شهری در مقایسه با هزینه های کامل آماده سازی اراضی خارج از محدوده و تأمین تأسیسات زیربنایی برای آن ها، دارای توجیه بیشتر بوده و در مجموع فرآیند اجرایی تر و مناسب تری نیز می باشد.

شاید تنها مشکل در راه توسعه ی درونی و نوسازی بافت های فرسوده وجود ساکنین این بافت هاست که به نظر می رسد مانعی برای اجرای این پروژه ها باشند. تجربه نشان داده که اگر راهکار درستی برای برخورد با آن ها جستجو گردد و به جای حذف مردم ساکن در این بافت ها و بیرون راندن آن ها از محل زندگیشان، وجود آن ها به عنوان یک فرصت برای تسریع فرآیند عملیاتی کردن این گونه توسعه ها مورد توجه قرار گیرد، بی تردید نتایج آن بسیار مثبت خواهد بود.

در صورتی که توسعه ی درونی شهرها و نوسازی بافت های فرسوده در اولویت قرار گیرد و بخشی از اعتباراتی که صرف توسعه های بیرونی می شود به این مساله اختصاص یابد، هم زمینه ی تامین مسکن و خدمات مورد نیاز فراهم خواهد شد و هم بخشی از بافت درونی شهرها نوسازی شده و برای زندگی با کیفیت مطلوب آماده خواهد گردید.

فرهاد سلطانی